Ferrytyna – czym jest? Dlaczego warto wykonać badanie poziomu ferrytyny w organizmie i w razie potrzeby podnieść jej poziom? 

Ferrytyna to jedno z kluczowych białek, które odgrywa istotną rolę w naszym organizmie, szczególnie w kontekście zdrowia i samopoczucia. Odpowiada za magazynowanie żelaza, niezbędnego do produkcji czerwonych krwinek i transportu tlenu. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak istotne jest kontrolowanie poziomu ferrytyny we krwi. Badanie to może dostarczyć cennych informacji na temat stanu naszego zdrowia, a także pomóc w identyfikacji potencjalnych problemów, takich jak niedobory żelaza lub stany zapalne. Przekonaj się, dlaczego warto wykonać to badanie.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie funkcje w organizmie pełni ferrytyna i jaki ma związek z żelazem we krwi oraz hemoglobiną,
• kto powinien wykonać badanie ferrytyny w surowicy,
• jak rozpoznać objawy niedoboru lub podwyższonego poziomu ferrytyny,
• na czym polega przygotowanie do badania,
• jakie są normy i interpretacje wyników laboratoryjnych dotyczących ferrytyny,
• jak poradzić sobie z niską ferrytyną.

Czym jest ferrytyna we krwi i jaki ma związek z żelazem? Najważniejsze informacje

Ferrytyna jest białkiem magazynującym żelazo w organizmie, głównie w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym. W praktyce, działa jak magazyn, który przechowuje zapasy żelaza potrzebne do wielu procesów, w tym produkcji czerwonych krwinek. Badanie ferrytyny pozwala ocenić, ile żelaza jest zgromadzone w naszym organizmie, co jest szczególnie ważne w diagnostyce anemii czy stanów zapalnych w organizmie. 

Ferrytyna i żelazo to nierozłączny duet. Często towarzyszy im także pojęcie hemoglobiny. Jaki związek mają ze sobą te substancje?

• Obecność prawidłowego poziomu ferrytyny pozwala prawidłowo wiązać i uwalniać żelazo. Ferrytyna to białko, dzięki któremu Twój organizm może więc czerpać z żelaza potrzebne składniki odżywcze.
• Żelazo to kluczowy pierwiastek potrzebny do produkcji hemoglobiny – białka w czerwonych krwinkach odpowiedzialnego za transport tlenu do komórek całego ciała. Bez wystarczającej ilości żelaza organizm nie może wytwarzać odpowiedniej ilości hemoglobiny, co prowadzi do niedokrwistości (anemii) i uczucia zmęczenia.
• Hemoglobina jest więc pośrednim „konsumentem” żelaza dostarczanego przez ferrytynę. Jeśli poziom ferrytyny spada, zmniejszają się również zapasy żelaza, co może wpływać na produkcję hemoglobiny i zakłócać dostarczanie tlenu do tkanek.

Dlatego, by zrozumieć stan swojego zdrowia, warto kontrolować poziom ferrytyny, żelaza i hemoglobiny – te trzy elementy są ze sobą ściśle powiązane i razem decydują o Twojej kondycji i samopoczuciu.

Kto powinien sprawdzić stężenie ferrytyny we krwi?

Choć poziom ferrytyny i żelaza najczęściej sprawdzają kobiety w ciąży, badanie krwi ukierunkowane na te składniki powinny wykonać także ci, którzy mogą być narażeni na obniżoną lub podwyższoną ferrytynę. Dotyczy to szczególnie osób, które:

• odczuwają chroniczne zmęczenie,
• mają problemy z koncentracją,
• wyróżniają się bladością skóry,
• cierpią na częste zawroty głowy.

Badanie stężenia ferrytyny jest również wskazane osobom, które podejrzewają u siebie anemię, borykają się przewlekłymi chorobami zapalnymi, m.in. reumatoidalnym zapaleniem stawów czy chorobą wątroby. To także niezbędne badanie dla sportowców, którzy intensywnie trenują i mogą mieć zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Każda z tych grup może skorzystać z wiedzy na temat swojego poziomu ferrytyny, aby lepiej zrozumieć swój stan zdrowia i odpowiednio na reagować na ewentualne problemy.

Jak rozpoznać objawy podwyższonej i niskiej ferrytyny?

Objawy związane z poziomem ferrytyny są bardzo różnorodne i łatwo je przeoczyć, ale ich znajomość może pomóc we wczesnym wykryciu problemu. Niski poziom ferrytyny (a tym samym też żelaza) często objawia się chronicznym zmęczeniem, osłabieniem, bladością skóry, łamliwością włosów i paznokci, zawrotami głowy, a także problemami z koncentracją i pamięcią. Może to świadczyć o niedoborze żelaza, który prowadzi do niedokrwistości – stanu, w którym organizm nie ma wystarczającej ilości czerwonych krwinek do prawidłowego transportu tlenu.

Z kolei podwyższony poziom ferrytyny może być trudniejszy do zauważenia, ponieważ ferrytyna wzrasta nie tylko wtedy, gdy organizm ma za dużo żelaza, ale także w odpowiedzi na różne stany zapalne lub infekcje. Możesz odczuwać takie objawy jak ból stawów, ból brzucha, brak apetytu, niezamierzoną utratę wagi, zmiany skórne czy ogólne złe samopoczucie. Wysoka ferrytyna może również wskazywać na hemochromatozę – chorobę, w której organizm magazynuje zbyt dużo żelaza. Taki nadmiar może prowadzić do poważnych uszkodzeń narządów, szczególnie wątroby, serca i trzustki.

Jeśli doświadczasz tych objawów, warto wykonać badanie laboratoryjne ferrytyny, aby sprawdzić, czy ich przyczyną jest nieprawidłowy poziom żelaza. Regularne monitorowanie tych parametrów może pomóc w uniknięciu poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Jak się przygotować i wykonać badanie ferrytyny?

Badanie ferrytyny to szybka i prosta procedura – wystarczy pobranie krwi. Ale jeśli zależy Ci na wynikach, które naprawdę pokażą, co dzieje się w Twoim organizmie, warto odpowiednio się do niego przygotować.

Przed badaniem zrezygnuj ze śniadania – najlepsze wyniki uzyskasz, będąc na czczo, więc ostatni posiłek zjedz przynajmniej 8 godzin wcześniej. Unikaj również intensywnych ćwiczeń fizycznych na dzień przed badaniem – wysiłek może wpływać na poziom ferrytyny. Jeśli przyjmujesz suplementy żelaza, skonsultuj się z lekarzem, aby dowiedzieć się, czy warto przerwać ich stosowanie na kilka dni. Pamiętaj, ferrytyna jest czułym wskaźnikiem – stres, infekcje, czy nawet zła noc mogą wpłynąć na wynik, dlatego zadbaj o siebie przed wizytą w przychodni!

Przeczytaj też: Jak przygotować się do badania krwi i wizyty w laboratorium?

Badanie poziomu ferrytyny a norma – co oznacza niski, a co wysoki poziom ferrytyny na wynikach z laboratorium?

Interpretacja wyników badań ferrytyny może wydawać się skomplikowana, ale kilka informacji pomoże Ci to uprościć. Wyniki ferrytyny są zwykle wyrażane w nanogramach na mililitr (ng/ml). Wartości referencyjne oraz normy ferrytyny mogą różnić się w zależności od laboratorium, ale zazwyczaj:

• dla kobiet mieszczą się w przedziale 15–150 ng/ml, 
• dla mężczyzn wynoszą w graniach 30–400 ng/ml.

Co oznacza, jeśli Twój wynik jest poza normą? Niski poziom ferrytyny może wskazywać na niedokrwistość z niedoboru żelaza, problemy z wchłanianiem żelaza, a także utratę krwi (np. w wyniku obfitych miesiączek lub krwawień wewnętrznych). Z kolei podwyższony poziom ferrytyny może sugerować stany zapalne, infekcje, choroby wątroby (takie jak marskość) lub hemochromatozę, czyli nadmierne magazynowanie żelaza w organizmie. Wysoka ferrytyna, choć może być alarmująca, nie zawsze oznacza problem z żelazem – ferrytyna jest także białkiem ostrej fazy, co oznacza, że jej poziom może wzrosnąć w odpowiedzi na stan zapalny lub infekcję. Dlatego wyniki badania powinny być zawsze interpretowane przez lekarza w kontekście innych badań i objawów klinicznych.

Sposoby na podniesienie poziomu ferrytyny – dieta dla kobiet i mężczyzn oraz odpowiednia suplementacja

Twoje ciało potrzebuje odpowiedniego wsparcia, by podnieść poziom tego pierwiastka. Jak to zrobić? Zacznij od talerza! Dieta bogata w żelazo to pierwszy krok. 

W swoich posiłkach warto uwzględnić:

• mięso czerwone – najlepsze źródło żelaza hemowego, które łatwo się wchłania,
• Podroby – podroby takie jak wątróbka to prawdziwa bomba żelazowa,
• rośliny strączkowe – soczewica czy ciecierzyca to idealne źródło żelaza dla wegan i wegetarian,
• zielone warzywa liściaste – szpinak i jarmuż dostarczą nie tylko żelaza, ale także cennych witamin,
• orzechy i nasiona – dodaj pestki dyni czy sezam do swojej diety, aby walczyć z obniżonym poziomem ferrytyny i żelaza.

Warto też pamiętać, że witamina C jest Twoim sprzymierzeńcem – wspomaga wchłanianie żelaza, więc do każdego posiłku dodaj coś bogatego w tę witaminę, np. paprykę, kiwi czy truskawki. Unikaj kawy i herbaty po jedzeniu – garbniki w nich zawarte mogą hamować wchłanianie żelaza.

Przeczytaj też: Jak wypracować zdrowe nawyki żywieniowe i od czego zacząć?

Co z suplementacją? To rozwiązanie, które również warto przemyśleć. Jednak przed rozpoczęciem suplementacji żelaza warto skonsultować się z lekarzem, aby pomógł Ci ustalić odpowiednią dawkę. Suplementy żelaza występują w różnych formach – najczęściej tabletek oraz preparatów w płynie. Ich prawidłowy dobór ma jest kluczowy nie tylko ze względu na dawkowanie, ale też minimalizowanie skutków ubocznych, np. dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Jeśli masz niski poziom ferrytyny, nie odkładaj działania na później – Twój organizm potrzebuje wsparcia, byś mógł działać na pełnych obrotach!