Dieta w Hashimoto – klucz do lepszego samopoczucia i zdrowszej tarczycy

Ciągłe zmęczenie, silne wahania nastroju i problemy z wagą – istnieje duże prawdopodobieństwo, że jeśli masz Hashimoto, te objawy są ci naprawdę dobrze znane. Czy jednak wiesz, że obok farmakoterapii istnieją również inne sposoby, które mogą pomóc je złagodzić? Domowe wsparcie tarczycy zaczyna się od tego, co kładziesz na talerzu, a kluczowe składniki odżywcze, wśród których można wymienić selen, cynk, witaminę D czy probiotyki, mogą poprawić funkcjonowanie organizmu i pomóc ci się poczuć lepiej. Jakie produkty warto włączyć do codziennego jadłospisu? I które lepiej z niego wykluczyć? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te i wiele innych pytań.

Z artykułu dowiesz się:

• czym jest Hashimoto i dlaczego dieta ma w tej chorobie aż takie znaczenie;
• jakich składników mineralnych nie może zabraknąć w diecie osoby z przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy;
• dlaczego witamina D jest kluczowa w leczeniu chorób tarczycy;
• jaki związek ze zdrowiem tarczycy maja probiotyki;
• które produkty lepiej wykluczyć z diety przy Hashimoto;
• w jaki sposób skomponować menu osoby z przewlekłym stanem zapalnym tarczycy.

Wsparcie tarczycy w Hashimoto, czyli dlaczego pożywienie ma tak duże znaczenie

Hashimoto, czyli przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, to choroba o podłożu autoimmunologicznym. Czyli, najprościej rzecz ujmując, jest takim stanem, w którym układ odpornościowy organizmu atakuje gruczoł tarczowy. Choroba może występować zarówno przy podwyższonej, jak i normalnej i zmniejszonej funkcji tarczycy. W tkankach tego organu początkowo dochodzi do powstania nacieków limfocytów, zaś z upływem lat choroba prowadzi do zaniku tkanki gruczołowej, a w konsekwencji – do niedoczynności tarczycy i upośledzenia produkcji jej hormonów. Hashimoto często współwystępuje z innymi problemami zdrowotnymi, zwłaszcza autoimmunologicznymi, metabolicznymi i hormonalnymi. Mowa przede wszystkim o celiakii, cukrzycy typu 1 czy łuszczycy.

Mimo że brzmi to bardzo poważnie, pewnie w ogóle nie dziwi cię fakt, że pokarm ma duży wpływ na samopoczucie osób cierpiących na chorobę Hashimoto. Choć – oczywiście – nie jest jedynym czynnikiem oddziałującym na przebieg schorzenia. Jakich efektów można się spodziewać, stosując dopasowaną do swoich potrzeb dietę? Sprawdź:

• zmniejszenie stanu zapalnego – niektóre produkty pozwalają łagodzić reakcje autoimmunologiczne;
• wsparcie syntezy hormonów gruczołu tarczowego – pewne składniki odżywcze są kluczowe dla ich produkcji;
• poprawa wrażliwości na hormony tarczycy – dieta może wpływać na to, w jaki sposób ciało korzysta z hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3);
• pozytywny wpływ na florę bakteryjną – zdrowe jelita regulują pracę układu odpornościowego, który w Hashimoto wykazuje nadaktywność.

Sprawdź również: Jak rozpoznać skuteczny suplement diety?

O które minerały w diecie warto dbać w chorobie Hashimoto?

Do prawidłowego funkcjonowania tarczycy w Hashimoto (i nie tylko) niezbędnych jest kilka kluczowych mikroskładników. Zanim jednak przedstawimy ci ich rolę w tym schorzeniu, przypominamy: co jakiś czas warto sprawdzić stężenia najważniejszych dla zdrowia tarczycy pierwiastków. A jeśli okaże się, że jest ich nieco za mało, nie wahaj się sięgnąć po odpowiedni preparat (np. NOYO^® Multivitamin), który w małej kapsułce dostarczy ci optymalnej dziennej dawki.

Selen

Chora tarczyca potrzebuje prawdziwej żywieniowej tarczy ochronnej. Jedną z jej składowych z pewnością powinien być selen. Ten cenny mikroelement buduje kilka istotnych enzymów, które:

• chronią tarczycę przed stresem oksydacyjnym;
• normalizują funkcjonowanie gruczołu tarczowego;
• wspierają produkcję hormonów tarczycy.

Czym może poskutkować to, że nie dostarczysz selenu wraz z dietą? Z pewnością rozwojem kolejnych dolegliwości związanych z tarczycą i pogorszeniem jej uszkodzenia. Sięgaj więc na zdrowie po orzechy brazylijskie (do pokrycia dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek wystarczą tylko dwa!), ryby, jaja i pełnoziarniste produkty zbożowe.

Jod

Jest kluczową składową hormonów tarczycy – bez niego organizm nie wytworzy ani tyroksyny, ani trójjodotyroniny. Jeśli jednak chorujesz na Hashimoto, jego rola jest bardziej skomplikowana:

• zbyt mała ilość jodu może prowadzić do szybszego rozwoju niedoczynności tarczycy;
• nadmiar jodu prowadzi do przyspieszonego niszczenia tkanek tarczycy.

Choć ten pierwiastek jest bardzo ważny, w Hashimoto niezwykle istotne jest to, by dostarczać go w umiarkowanej ilości, najlepiej wraz dietą, czyli rybami, owocami morza i wodorostami. Suplementowanie jodu bez wyraźnego wskazania lekarza nie jest dobrym pomysłem – może pogorszyć przebieg choroby.

Cynk

Ostatnim z najważniejszych dla zdrowia tarczycy pierwiastków jest cynk. Umożliwia on prawidłowe działanie receptorów tarczycowych, a przy tym:

• wspiera przekształcanie się tyroksyny w trójjodotyroninę;
• jest niezbędny do produkcji TSH;
• niedobór może się przyczyniać do niedoczynności gruczołu tarczowego.

Aby dostarczać sobie tego pierwiastka, należy po prostu przestrzegać ogólnych zasad zdrowego żywienia – sięgać po chude mięso, pestki dyni, orzechy, strączki i owoce morza.

Witamina D to prawdziwe wsparcie tarczycy!

Kolejnym z niezwykle istotnych składników odżywczych dla osoby z chorobą Hashimoto jest witamina D. Ma ona bowiem duży wpływ ona na funkcjonowanie tarczycy, a jej niedobór może sprzyjać nasilaniu autoagresji organizmu. Jakie jeszcze powody sprawiają, że jej odpowiedni poziom w ciele jest aż tak istotny? Sprawdź:

• reguluje odporność – zmniejsza nadreaktywność układu immunologicznego, co może ograniczać jego ataki na tarczycę;
• obniża poziom przeciwciał anty-TPO, czyli przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej, które organizm wytwarza w chorobach autoimmunologicznych gruczołu tarczowego;
• może poprawiać nastrój – jej niedobór wiąże się z większym ryzykiem depresji, często towarzyszącej Hashimoto.

Jako że nawet 82% osób dotkniętych chorobą Hashimoto ma niewystarczającą ilość witaminy D w organizmie, należy regularnie badać jej poziom. I dbać o to, by regularnie dostarczać jej sobie na dostępne w danym momencie sposoby. Mowa tu przede wszystkim o ekspozycji na słońce – w okresie letnim wystarczy 15–30 minut dziennie, z odsłoniętymi nogami i ramionami, niepokrytymi filtrem UV. Zimą i jesienią stawiaj natomiast na produkty bogate w witaminę D – tłuste ryby (łosoś, makrela, sardynki), jajka czy wątróbkę. Warto pamiętać, że w pożywieniu jest tej witaminy dość niewiele, dlatego od października do maja zwykle niezbędna jest suplementacja. Dobrze jest wybierać preparaty wzbogacone o inne składniki odżywcze, takie jak np. zdrowe kwasy tłuszczowe (NOYO® Mega Omega Adek) czy mikroelementy (NOYO® Immun).

Jaki związek mają jelita z tarczycą? Okazuje się, że całkiem spory!

Probiotyki, czyli korzystne kultury bakterii i zawierająca je żywność, mogą odgrywać istotną rolę w leczeniu i wspomaganiu zdrowia osób z Hashimoto, ponieważ korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową i silnie od niej zależny układ odpornościowy. W ten sposób mogą pośrednio oddziaływać na osłabienie reakcji autoimmunologicznej organizmu.

Dobrym pomysłem jest więc zadbanie o to, by nie zapominać o probiotykach w swojej codziennej diecie. Znajdziesz je w wielu produktach spożywczych, takich jak fermentowane napoje (kefir, jogurt, maślanka, kombucha, kwas chlebowy) i kiszone warzywa (ogórki, kapusta, kimchi). Warto również pomyśleć o suplementacji odpowiednio wyselekcjonowanych szczepów, które pomagają w konkretnych dolegliwościach. W przypadku Hashimoto są to przede wszystkim Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium lactis, które znajdziesz np. w suplemencie NOYO® Pro.Bio. Wraz z nimi w preparacie znalazły się również prebiotyki, czyli substancje odżywiające korzystne bakterie i wspierające ich namnażanie się w jelicie.

Czego unikać w zapaleniu tarczycy typu Hashimoto? Tych produktów jest cała lista

Wiesz już, co należy spożywać przy tym konkretnym problemie z tarczycą. Najwyższy czas więc porozmawiać o tym, czego nie jeść. Najogólniej można powiedzieć, że dieta Hashimoto to często dieta eliminacyjna. W tej chorobie warto unikać wszystkich produktów, które mogą wywoływać reakcje autoimmunologiczne czy dodatkowo zaburzać pracę tarczycy. Najczęściej zalicza się do nich:

• gluten – osoby z Hashimoto często są nadwrażliwe na to występujące w pszenicy białko, dlatego dieta bezglutenowa może poprawić u nich wchłanianie składników odżywczych;
• produkty mleczne – mogą nasilać stan zapalny i być przyczyną problemów trawiennych;
• soja – produkty bogate w izoflawony sojowe często zaburzają wchłanianie hormonów tarczycy, dlatego lepiej ich unikać, zwłaszcza w porach przyjmowania leków;
• cukry proste – nasilają reakcje autoimmunologiczne i sprzyjają rozwojowi insulinooporności,  a co za tym idzie – również zwiększeniu masy ciała;
• nasycone kwasy tłuszczowe i izomery trans kwasów tłuszczowych – obecne przede wszystkim w tłuszczach zwierzęcych, margarynach, fast foodach i przetworzonej żywności – nasilają stan zapalny organizmu;
• warzywa krzyżowe (kapustne) – czyli brokuły, kalafior, brukselka, kapusta, jarmuż – mogą hamować wychwyt jodu przez tarczycę, dlatego lepiej unikać ich spożycia w większych ilościach;
• alkohol i kofeina – czasem zaburzają równowagę hormonalną.

Nie należy oczywiście zapominać, że nie istnieje jedna cudowna dieta dla każdego. Jedna osoba dobrze reaguje na pewne produkty, druga natomiast – na inne. Kluczowe jest indywidualne podejście – eliminacja produktów, które ci szkodzą, i dbanie o odpowiednią podaż składników wspierających tarczycę.

Jak może wyglądać dieta osoby z chorobą Hashimoto

Tyle z teorii, czas na praktykę! Dieta pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto – mimo licznych ograniczeń – powinna być jak najbardziej zróżnicowana. Aby podpowiedzieć ci, jak można ją skomponować, przygotowaliśmy dla ciebie przykładowy dzienny jadłospis:

• śniadanie: omlet z warzywami i łososiem, przygotowany z 2 jajek, 50 g wędzonego łososia, ½ awokado, ½ papryki, garści rukoli i łyżeczki oliwy z oliwek. Danie spożyj z dodatkiem kromki chleba gryczanego lub żytniego na zakwasie;
• drugie śniadanie: koktajl z 200 ml niesłodzonego napoju migdałowego, łyżki odżywki białkowej (np. grochowej), łyżeczki kakao, ½ banana i 2 orzechów brazylijskich;
• obiad to 200 g indyka upieczonego z oliwą, ziołami, marchewką i cukinią, do tego ½ szklanki ugotowanej kaszy gryczanej;
• podwieczorek to sałatka złożona ze 100 g tuńczyka, garści sałaty rzymskiej, ½ ogórka, 5 pomidorków koktajlowych, łyżeczki oliwy z oliwek i łyżki pestek dyni;
• kolacja: zupa krem z batata, ½ szklanki czerwonej soczewicy i mleczka kokosowego z dodatkiem kurkumy, pieprzu i imbiru.

Hashimoto nie musi oznaczać ciągłego zmęczenia i złego samopoczucia. Choć dieta nie wyleczy choroby, to może pomóc złagodzić jej skutki – wystarczy kilka zmian w stylu życia, by poczuć sporą różnicę. Więcej selenu, cynku i probiotyków, a mniej przetworzonej żywności i cukru – to prosty przepis na wsparcie tarczycy. Warto jednak podejść do diety bez nadmiernego napięcia – nie chodzi przecież o perfekcję, a o stopniowe budowanie zdrowych nawyków. Twój organizm na pewno to doceni.

Źródła:

• Wichman, J., Winther, K. H., Bonnema, S. J., & Hegedüs, L. (2016). Selenium supplementation significantly reduces thyroid autoantibody levels in patients with chronic autoimmune thyroiditis: A systematic review and meta-analysis. Thyroid, 26(12), 1681–1692.

• Krysiak, R., & Okopień, B. (2018). The effect of vitamin D supplementation on thyroid autoimmunity in levothyroxine-treated women with Hashimoto’s thyroiditis and normal vitamin D status. Experimental and Clinical Endocrinology & Diabetes, 126(04), 229–233.

• Ihnatowicz, P., Drywień, M., Wątor, P., & Wojsiat, J. (2020). The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 27(2), 184–193.

• Talebi, S., & Ghaedi, E. (2021). The effects of probiotics supplementation on thyroid function: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Probiotics and Antimicrobial Proteins, 13(4), 1285–1294.

• Liontiris, M. I., & Mazokopakis, E. E. (2017). A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hellenic Journal of Nuclear Medicine, 20(1), 51–56.

• Hu, S., Rayman, M. P. (2017). Multiple nutritional factors and the risk of Hashimoto’s thyroiditis. Thyroid, 27(5), 597–610.

• Ostrowska, L., Witczak, K., & Adamska, E. (2021). Effect of nutrition and dietary supplementation on thyroid autoimmunity—a review. Nutrients, 13(9), 3038.

• Rostami, R., Nourooz-Zadeh, S., Mohammadi, A., Khalkhali, H. R., & Ferns, G. (2020). Effects of selenium supplementation on biomarkers of inflammation and oxidative stress in patients with Hashimoto’s thyroiditis: a systematic review and meta-analysis. Clinical Nutrition ESPEN, 40, 161–169.

• Rayman, M. P. (2012). Selenium and human health. The Lancet, 379(9822), 1256–1268.

• Virili, C., & Centanni, M. (2017). Does microbiota composition affect thyroid homeostasis? Endocrine, 58(2), 250–258.