Zastanawiasz się, czy probiotyki mogą pomóc w skróceniu czasu choroby, takiej jak przeziębienie lub grypa? To pytanie naprawdę często pojawia się w kontekście poprawy zdrowia i zwiększania odporności, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. Właśnie dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie ten poradnik, a w nim najważniejsze informacje o tym, czym są probiotyki, jak wpływają na układ odpornościowy i czy ich stosowanie przed i podczas infekcji może przynieść korzyści, na które liczysz.

Z tekstu dowiesz się:

• czym są probiotyki, 
• jak probiotyki i leki osłonowe działają na układ odpornościowy, 
• jak stosowanie probiotyków wpływa na długość choroby czy przeziębienia, 
• jak przyjmować odpowiednio dobrane probiotyki podczas infekcji. 

Czym są probiotyki?

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, głównie żywe kultury bakterii lub drożdży, które mogą przynosić korzyści zdrowotne, jeśli są spożywane w odpowiednich ilościach. Najczęściej występują w formie suplementów diety (np. kapsułek), jogurtów czy kiszonek. Kluczowe w tym wszystkim są dwa słowa: „żywe” i „odpowiednie ilości”. Wszystko dlatego, że probiotyki działają prawidłowo jedynie wtedy, gdy docierają do jelit w formie aktywnej i w wystarczającej liczbie.

I jeśli słowo „bakterie” nieco cię odrzuca, to... musisz wiedzieć, że w twoich jelitach żyje około 100 bilionów bakterii! Jest to tzw. mikrobiota jelitowa i odgrywa ona ogromną rolę w utrzymaniu zdrowia całego organizmu, w tym także odporności.

Właśnie dlatego probiotyki na jelita są tak interesujące w kontekście walki z chorobami.

Wpływ probiotyków na układ odpornościowy podczas choroby

Probiotyki, także probiotyki bez recepty, mogą mieć korzystny wpływ na układ odpornościowy, zwłaszcza w okresach choroby, kiedy organizm potrzebuje dodatkowego wsparcia. Najważniejsze pytanie w tym temacie brzmi jednak następująco: w jaki sposób bakterie probiotyczne wspierają twoją odporność? Okazuje się, że ich działanie jest wielopoziomowe, a efekty jesteś w stanie zauważyć zarówno na poziomie jelit, jak i na poziomie całego organizmu.

Jednym z kluczowych mechanizmów działania probiotyków jest wzmacnianie bariery jelitowej. Jelita to pierwsza linia obrony twojego organizmu przed patogenami, które mogą próbować wniknąć do krwiobiegu. Probiotyki, a raczej zawarte w nich składniki, pomagają utrzymać szczelność nabłonka jelitowego, co zmniejsza ryzyko przedostawania się szkodliwych bakterii i wirusów. Zastanów się nad tym – twój układ odpornościowy przypomina strażnika, który cały czas monitoruje, co dzieje się w twoich jelitach. Jeśli ich bariera jest mocna, mniej szkodliwych cząsteczek przedostaje się do organizmu, a układ odpornościowy nie musi poświęcać tyle energii na walkę z nimi.

Kolejnym istotnym aspektem działania probiotyków jest ich wpływ na produkcję przeciwciał, takich jak immunoglobulina A (IgA), która odpowiada za neutralizowanie patogenów już na poziomie błon śluzowych. Wyższy poziom IgA oznacza, że układ odpornościowy szybciej reaguje na wirusy i bakterie, redukując ich nasilenie. Dodatkowo probiotyki mogą wpływać na zwiększenie aktywności limfocytów T – komórek kluczowych w walce z patogenami. Ci „żołnierze” odporności intensyfikują swoje działania, gdy w organizmie pojawiają się wirusy czy bakterie, co w rezultacie może przyspieszyć proces zdrowienia.

Jest jeszcze coś, o czym warto wspomnieć. Choroby zapalne. Otóż probiotyki mają zdolność do modulowania odpowiedzi zapalnej organizmu. Podczas chorób, szczególnie wirusowych, często dochodzi do nadmiernej reakcji zapalnej, która może nasilać objawy choroby, takie jak gorączka czy ból mięśni. Odpowiednie szczepy probiotyków pomagają regulować tę reakcję, zmniejszają stan zapalny, ale jednocześnie nie tłumią odpowiedzi immunologicznej. To subtelna, ale bardzo ważna różnica – twoje ciało reaguje na infekcję, ale robi to w sposób bardziej kontrolowany i zrównoważony.

Podsumujmy to. Probiotyki mogą wspierać układ odpornościowy podczas choroby, ponieważ:

• wzmacniają barierę jelitoweą, co ogranicza wnikanie patogenów do organizmu;
• stymulują produkcję przeciwciał, takich jak immunoglobulina A (IgA), co przyspiesza odpowiedź odpornościową;
• zwiększają aktywności komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T, które są kluczowe w walce z patogenami;
• odpowiadają za modulowanie odpowiedzi zapalnej, co może zmniejszać nasilenie objawów choroby.

Dzięki tym mechanizmom probiotyki mogą wspomóc twój organizm w szybszym zwalczaniu infekcji, jednocześnie łagodzą niektóre jej objawy. To szczególnie ważne, gdy borykasz się z przeziębieniem, grypą czy innymi chorobami wirusowymi. Każdy dzień skrócenia choroby oznacza dla ciebie szybszy powrót do pełni sił.

Przeczytaj także: Jak wzmocnić organizm i odporność?

Badania naukowe dotyczące stosowania probiotyków w trakcie infekcji

Badania naukowe nad probiotykami przyniosły interesujące wnioski dotyczące ich roli w skracaniu czasu trwania infekcji, zwłaszcza tych związanych z układem oddechowym. W szczególności warto zwrócić uwagę na badania przeprowadzane w kontekście przeziębień, grypy oraz infekcji dróg oddechowych, które dotykają nas najczęściej w okresie jesienno-zimowym.

W jednej z meta-analiz opublikowanych w British Journal of Nutrition w 2014 roku, obejmującej łącznie 13 badań klinicznych z udziałem ponad 3700 uczestników, wykazano, że osoby regularnie stosujące probiotyki miały mniejsze ryzyko rozwoju infekcji dróg oddechowych oraz skrócony czas trwania choroby o około 1,89 dnia w porównaniu do osób, które stosowały placebo. Badania te wskazują również, że probiotyki mogą zmniejszać nasilenie objawów takich jak kaszel, katar czy ból gardła, co czyni infekcje mniej uciążliwymi.

W badaniach klinicznych dotyczących dorosłych również widać pozytywne efekty. Badanie opublikowane w Journal of Clinical Gastroenterology wskazało, że osoby przyjmujące probiotyki zawierające kombinację szczepów Lactobacillus paracasei oraz Bifidobacterium lactis rzadziej chorowały na infekcje wirusowe i bakteryjne, a gdy już do nich dochodziło, objawy były łagodniejsze i trwały krócej.

Warto jednak pamiętać, że badania nad probiotykami nie zawsze przynoszą jednoznaczne wyniki. Wiele zależy od rodzaju infekcji, wieku uczestników oraz stosowanych szczepów. 

Oczywiście można powiedzieć, że badania naukowe sugerują, że stosowanie probiotyków może skrócić czas trwania infekcji i złagodzić ich objawy, zwłaszcza w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych. Niemniej jednak skuteczność probiotyków zależy od:

• wybranego szczepu,
• dawkowania,
• regularności stosowania, co podkreśla znaczenie odpowiedzialnego podejścia do suplementacji.

Probiotyki a czas trwania przeziębienia i grypy

Jak widzisz,  stosowanie odpowiednich szczepów probiotyków może przyspieszyć powrót do zdrowia, ale nie jest to „magiczny środek”. Działa tu zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć.

Choć probiotyki nie są lekiem na przeziębienie ani grypę, ich regularne stosowanie może wzmocnić organizm i przyspieszyć jego powrót do zdrowia. Oczywiście, kluczowe jest, aby probiotyki były częścią szeroko pojętej profilaktyki zdrowotnej, a nie jedynie doraźnym wsparciem w trakcie choroby. Warto także pamiętać, że skuteczność probiotyków zależy od wybranego szczepu, dawki oraz regularności stosowania, co podkreśla znaczenie konsultacji z dietetykiem lub specjalistą ds. suplementacji.

Przeczytaj także: Przewlekłe zmęczenie i senność. Czego są to objawy?

Najskuteczniejsze szczepy probiotyczne w skracaniu czasu chorób

Nie każdy probiotyk działa w ten sam sposób, dlatego kluczowe jest wybieranie odpowiednich szczepów. Oto kilka z tych, które wykazują największą skuteczność w skracaniu czasu trwania chorób:

• Lactobacillus rhamnosus GG – jeden z najlepiej przebadanych szczepów, wspomaga układ odpornościowy, skracając czas trwania infekcji dróg oddechowych.
• Bifidobacterium lactis – wspiera naturalne mechanizmy obronne organizmu i zmniejsza ryzyko nawrotów infekcji.
• Saccharomyces boulardii – skuteczny w walce z patogenami przewodu pokarmowego, często stosowany podczas antybiotykoterapii.

Pamiętaj jednak, że zaleca się stosowanie probiotyków w odpowiednich dawkach i przez określony czas, aby uzyskać oczekiwane efekty.

Jak stosować probiotyki podczas infekcji?

Przyjmowanie probiotyków to dość szeroki temat. Z jednej strony mają one działanie bardziej profilaktyczne. Z drugiej natomiast – stosowanie probiotyków podczas choroby może wspomóc twój organizm w walce z infekcją.

Kluczowa jest tu regularność. Zwykle rekomenduje się stosowanie probiotyków przez co najmniej kilka dni, a nawet tygodni po ustąpieniu objawów, aby w pełni odbudować mikroflorę jelitową.

Podczas infekcji warto także zadbać o dietę, która wspiera działanie probiotyków. Najlepiej działają one w połączeniu z prebiotykami – substancjami, które stanowią „pożywkę” dla dobrych bakterii. Do takich prebiotyków należą błonnik pokarmowy, inulina oraz fruktooligosacharydy (FOS), które znajdziesz m.in. w warzywach (szparagi, cebula, czosnek), owocach (banany, jabłka) oraz produktach pełnoziarnistych. Jeśli włączysz do diety produkty bogate w prebiotyki, zwiększysz skuteczność działania probiotyków, co może pomóc w szybszym powrocie do zdrowia.

Probiotyki a antybiotykoterapia – czy warto łączyć?

Pewnie zdajesz sobie sprawę, że antybiotykoterapia to skuteczny sposób walki z zakażeniami bakteryjnymi. Jednak jej stosowanie może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi, szczególnie dla mikroflory jelitowej. Antybiotyki działają nieselektywnie – oprócz zwalczania szkodliwych bakterii, eliminują również te „dobre”, które naturalnie zasiedlają nasze jelita. Efektem tego może być zaburzenie równowagi mikrobiomu, co prowadzi do dolegliwości trawiennych, takich jak biegunka poantybiotykowa, a także zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych czy problemów z układem odpornościowym. Czy w takim przypadku warto łączyć probiotyki z antybiotykami? Probiotyki mogą bowiem naprawić lub wspierać te miejsca, w których antybiotyki – chcesz tego czy nie – sieją nieco zamętu. 

Potencjalne korzyści i ryzyka stosowania probiotyków w chorobie

Stosowanie probiotyków w okresie choroby niesie za sobą wiele korzyści, ale jak każdy suplement diety wiąże się również z pewnymi ryzykami. Aby podjąć świadomą decyzję o włączeniu probiotyków do codziennej rutyny, zwłaszcza w trakcie infekcji, warto zrozumieć zarówno pozytywne aspekty ich stosowania, jak i ewentualne zagrożenia. Ostatecznie każda suplementacja powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb organizmu oraz przebiegu choroby. 

Potencjalne korzyści:

1. Wzmocnienie układu odpornościowego
   Jedną z kluczowych korzyści probiotyków w czasie choroby jest ich zdolność do wspierania układu odpornościowego. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, korzystne bakterie mogą poprawić funkcje immunologiczne poprzez stymulowanie produkcji przeciwciał i wspieranie komórek odpornościowych w walce z patogenami. W szczególności szczepy takie jak Lactobacillus rhamnosus i Bifidobacterium lactis wykazały zdolność do wspomagania odpowiedzi immunologicznej, co może pomóc organizmowi zwalczyć infekcję i skrócić czas jej trwania. W efekcie, regularne stosowanie probiotyków może wspierać odporność, co jest szczególnie istotne w okresie jesienno-zimowym, kiedy zwiększa się ryzyko przeziębień i grypy.

2. Ochrona mikroflory jelitowej
   Podczas choroby, zwłaszcza jeśli jest to infekcja wirusowa czy bakteryjna, flora jelitowa może ulec osłabieniu, co z kolei wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Probiotyki pomagają utrzymać równowagę bakteryjną w jelitach, co jest istotne nie tylko dla zdrowia układu trawiennego, ale także dla odporności – przecież to właśnie w jelitach znajduje się około 70% komórek odpornościowych. 

3. Redukcja objawów infekcji
   W wielu badaniach sugerowano, że niektóre szczepy probiotyczne mogą skracać czas trwania przeziębień oraz zmniejszać nasilenie objawów, takich jak katar, kaszel czy ból gardła. Choć efekty te nie są gwarantowane dla każdego, stosowanie probiotyków może wspomóc proces zdrowienia.

4. Zmniejszenie ryzyka infekcji wtórnych
   Stosowanie probiotyków może również zmniejszyć ryzyko wtórnych infekcji, które często pojawiają się w wyniku osłabienia organizmu po pierwotnej infekcji. Probiotyki mogą pomóc takżę w odbudowie bariery ochronnej w jelitach, zapobiegając przenikaniu patogenów do krwiobiegu i zmniejszając ryzyko nawrotów chorób, szczególnie tych związanych z układem pokarmowym i oddechowym.

Potencjalne ryzyka:

1. Ryzyko zaburzeń mikroflory
   Choć probiotyki mają na celu wspieranie równowagi mikroflory, ich nadmierne lub niewłaściwe stosowanie może w rzadkich przypadkach prowadzić do zaburzeń. Niektóre osoby mogą odczuwać objawy takie jak wzdęcia, gazy czy bóle brzucha, zwłaszcza na początku suplementacji, gdy mikroflora jelitowa dostosowuje się do wprowadzenia nowych szczepów bakterii. W takich przypadkach warto zwrócić uwagę na jakość produktu, zalecaną dawkę oraz indywidualne reakcje organizmu.

2. Nieodpowiednie szczepy
   Każdy probiotyk zawiera określone szczepy bakterii, które działają na różne problemy zdrowotne. Ważne jest, aby dopasować odpowiedni szczep do aktualnej potrzeby zdrowotnej, ponieważ stosowanie niewłaściwego probiotyku może nie przynieść oczekiwanych korzyści. Na przykład, jeśli zaburzenie dotyczy układu oddechowego, a stosujesz probiotyk dedykowany problemom jelitowym, możesz nie odczuć poprawy. Dlatego kluczowe jest dobranie odpowiedniego produktu i konsultacja z ekspertem, jeśli masz wątpliwości.

3. Ryzyko u osób z obniżoną odpornością
   Probiotyki są bezpieczne dla większości osób, jednak w przypadku osób z poważnie osłabionym układem odpornościowym, takich jak pacjenci po przeszczepach, osoby z chorobami autoimmunologicznymi lub chorzy onkologiczni, mogą pojawić się pewne ryzyka. Choć przypadki zakażeń wywołanych przez probiotyczne bakterie są niezwykle rzadkie, osoby z osłabioną odpornością powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. W takich sytuacjach każdy nowy element diety czy suplementacji powinien być dokładnie przeanalizowany, aby uniknąć potencjalnych komplikacji.

Probiotyki jako element profilaktyki nawracających infekcji

Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań probiotyków jest ich rola w profilaktyce nawracających infekcji. Choć większość osób kojarzy je głównie z działaniem wspierającym trawienie i zdrowie jelit, coraz więcej badań wskazuje na ich potencjalne korzyści w prewencji częstych infekcji, zwłaszcza tych związanych z układem oddechowym i moczowym. Warto zrozumieć, jak probiotyki mogą wspierać twój organizm w walce z nawracającymi chorobami i co robić, by w pełni wykorzystać ich potencjał.

Jak probiotyki wspierają układ odpornościowy w profilaktyce?

Podstawowym mechanizmem, przez który probiotyki mogą zapobiegać nawracającym infekcjom, jest ich wpływ na układ odpornościowy. Jak już wcześniej wspomniano, mikroflora jelitowa pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia całego organizmu, a nawet w zapobieganiu rozwoju chorób. Odpowiednia równowaga między korzystnymi a patogennymi bakteriami w jelitach wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie układu odpornościowego, a badania pokazują, że regularna suplementacja probiotykami może pomóc utrzymać tę równowagę.

Korzystne szczepy probiotyczne, takie jak Lactobacillus rhamnosus GG, Bifidobacterium lactis, czy Lactobacillus casei, wspierają produkcję przeciwciał, stymulują komórki odpornościowe, takie jak makrofagi i limfocyty, a także pomagają w neutralizowaniu patogenów. Oznacza to, że organizm jest lepiej przygotowany na szybkie rozpoznanie i zwalczenie infekcji, zanim rozwinie się ona na tyle, by wywołać objawy.

Probiotyki a profilaktyka infekcji dróg oddechowych

Infekcje układu oddechowego, takie jak przeziębienie czy grypa, należą do najczęściej nawracających schorzeń, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym. Badania wykazują, że regularne stosowanie probiotyków może zmniejszyć częstość ich występowania. Szczepy takie jak Lactobacillus rhamnosus GG oraz Bifidobacterium lactis były przedmiotem wielu badań, które sugerują, że osoby regularnie przyjmujące te probiotyki mogą rzadziej doświadczać infekcji górnych dróg oddechowych, a jeśli już się pojawią, ich przebieg bywa łagodniejszy i krótszy.

Mechanizm tego działania opiera się na wpływie probiotyków na błony śluzowe, które stanowią pierwszą linię obrony przed patogenami dostającymi się do organizmu przez nos, gardło i płuca. Bakterie probiotyczne pomagają utrzymać zdrową mikroflorę błon śluzowych, co wzmacnia naturalną barierę ochronną przed wirusami i bakteriami, które powodują infekcje.

Jak probiotyki wspierają długoterminową profilaktykę?

Długoterminowa suplementacja probiotykami to nie tylko sposób na wspieranie zdrowia w okresach wzmożonej podatności na infekcje, ale także skuteczna strategia w zapobieganiu nawrotom chorób. Regularne przyjmowanie odpowiednich probiotyków pomaga w odbudowie i utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej, co w dłuższej perspektywie może chronić organizm przed częstymi chorobami.

Warto jednak pamiętać, że profilaktyka za pomocą probiotyków wymaga systematyczności. Oznacza to, że korzyści ze stosowania probiotyków mogą nie być odczuwalne natychmiast, ale stopniowo narastają, w miarę jak mikrobiom jelitowy się stabilizuje. Kluczem do skutecznej profilaktyki jest wybór odpowiednich szczepów probiotycznych, regularność ich przyjmowania oraz zdrowy styl życia, który wspiera ogólną odporność organizmu.

Dbanie o zdrowie to także wybieranie sprawdzonych suplementów. Dotyczy to także wyboru probiotyków. Jednym z produktów, którym możesz zaufać jest np. 
NOYO® Pro.Bio, kompleks probiotyków wzmacniających naturalną ochronę organizmu. To propozycja dla osób świadomie dbających o swoje zdrowie, począwszy od układu pokarmowego, aż po układ odpornościowy. Wszystko dzięki odpowiednio dobranej mieszanka szczepów bakteryjnych. W każdej kapsułce znajdują się bakterie ze szczepów:

• Lactobacillus plantarum – PBS067,
• Lactobacillus acidophilus – PBS066,
• Bifidobacterium lactis – BL050.

I oczywiście nie musisz ufać nam na słowo. Ale, jeśli po konsultacji z lekarzem czy dietetykiem stwierdzisz, że probiotyki są tym, czego może potrzebować Twój organizm - sprawdź.

Podsumowanie

Probiotyki mogą być skutecznym narzędziem w profilaktyce nawracających infekcji, zwłaszcza tych związanych z układem oddechowym i moczowym. Poprzez wspieranie równowagi mikroflory jelitowej i wzmacnianie układu odpornościowego, probiotyki pomagają organizmowi lepiej radzić sobie z patogenami. Aby jednak w pełni korzystać z ich potencjału, warto brać probiotyki regularnie, wybierając odpowiednie szczepy dostosowane do twoich potrzeb zdrowotnych. Pamiętaj, że profilaktyka z użyciem probiotyków to proces długofalowy, a korzyści narastają z czasem, wzmacniając naturalne mechanizmy obronne organizmu.

Źródła:

• cambridge.org
• mdpi.com